Jeśli dziecko ma stale otwartą buzię…

Jeśli dziecko ma stale otwartą buzię…

Widok dziecka ze stale uchylonymi ustami nie jest rzadkością. Tę nieprawidłowość często zauważamy już u niemowląt i jest ona wielokrotnie bagatelizowana przez rodziców i specjalistów. Jeśli maluch oddycha przez usta i nie robi tego okazjonalnie,  może to być zły prognostyk w kwestii jego zdrowia. Naturalny mechanizm to wdychanie i wydychanie powietrza przez nos przy zamkniętych ustach.  Poprzez nawykowe oddychanie z otwartymi ustami zaburzona jest równowaga mięśniowa w jamie ustnej: ust, policzków, języka. To z kolei wpływa na mowę, sposób połykania, przeżuwania, prawidłowy rozwój dziecka. Oddychanie ustami może również skutkować późniejszymi powikłaniami w wieku dorosłym: wadami zgryzu, bezdechem sennym, wadami wymowy, a także nieprawidłowym wzrostem struktur kostnych twarzy.

Oddychanie ustami mogą wywoływać różne czynniki:

• przerośnięty migdałek gardłowy i/lub podniebienne,
• alergia,
• przewlekłe przeziębienia, nieżyt nosa,
• wrodzone zaburzenie rozwojowe w jamie ustnej- np. zbyt krótkie wędzidełko języka, które    ogranicza jego motorykę,
• skrzywiona przegroda nosowa,
• nawyk z wczesnego dzieciństwa polegający na ssaniu kciuka lub zbyt długie używanie smoczka

Oddychanie przez usta – możliwe konsekwencje:

• zęby– podczas oddychania przez usta język, będący silnym mięśniem, napiera na zęby. Dzieje się tak zarówno przy oddychaniu, jak i przy przełykaniu. Skutkuje to przemieszczaniem się zębów, ich wychylaniem, zaburzeniami w pracy stawu skroniowo-żuchwowego. Mogą  w ten sposób  powstawać  wady zgryzu (zgryz otwarty, tyłozgryz, zgryz krzyżowy, tyłożuchwie). Przy czym należy pamiętać, że jeśli dziecko ma nawyk oddychania ustami, to leczenie ortodontyczne będzie trwało dłużej i może być bardziej skomplikowane, zaś po zdjęciu aparatu zęby mogą utrzymywać się w niestabilnej pozycji, co zwykle  doprowadza do nawrotu wady zgryzu. Ponadto zęby znajdują się w suchym środowisku, co może powodować uszkodzenia szkliwa,
• wady wymowy– u dzieci z takim nawykiem obserwuje się tzw. przetrwałe połykanie niemowlęce polegające na wsuwaniu czubka języka między dziąsła (później również zęby) w trakcie połykania. W prawidłowym modelu połykania język opera się o podniebienie, przy czym szczęki są zwarte. Niemowlęcy typ połykania skutkuje przesuwaniem się języka do przodu w trakcie mówienia, co skutkuje międzyzębową wymową głosek- najczęściej: s, z, c, dz. Chociaż zdarza się również międzyzębowa realizacja: t, d, n, l, ś, ź, ć, dź,
• wzrost i rozwój– jest większe prawdopodobieństwo, że nawyk ten wpłynie na specyfikę rysów twarzy dziecka – zaburzone będą proporcje i symetria., twarz będzie bardziej płaska, pociągła, kości policzkowe mniej wypukłe, opadające powieki i mniejsze napięcie dolnej części twarzy, opadnięcie dolnej wargi i skrócenie wargi górnej, zwężenie górnego łuku zębowego i podniebienia (np. tzw. podniebienie gotyckie), cofnięta żuchwa (tzw. „twarz adenoidalna”),
• zaburzenia snu– otwarte usta w połączeniu z mniej wydajnymi drogami oddechowych mogą spowodować zaburzenia snu, bezdech senny oraz zmianę poziomu tlenu i dwutlenku węgla w krwioobiegu.

 

Jak pozbyć się szkodliwego nawyku?

Jeśli Twoje dziecko oddycha buzią i ma problemy logopedyczne, w pierwszej kolejności należy udać się do laryngologa by sprawdzić przyczynę. Po usunięciu/leczeniu przyczyny należy jak najszybciej rozpocząć terapię logopedyczną. Wskazana jest ocena ortodontyczna, ale równie ważna może być konsultacja u stomatologa ogólnego, pediatry, czy  nawet alergologa.

Zwykle terapie: ortodontyczna i logopedyczna odbywają się równocześnie i się uzupełniają. Najważniejsze  jest zdiagnozowanie źródła problemu oraz oduczenie dziecka nieprawidłowych zachowań z wczesnego dzieciństwa  np. ssania kciuka czy używania smoczka.

 

Drodzy Rodzice – dziecko samo nie wyrośnie ze złego sposobu oddychania dlatego, aby uniknąć negatywnych i poważnych konsekwencji gorąco zachęcam by już dziś rozpocząć systematyczne, najlepiej codziennie ćwiczenia w domu.

Ćwiczenia oddechowe poprawiają wydolność oddechową, sprzyjają wydłużaniu fazy wydechowej, co bezpośrednio wpływa na poprawę jakości mowy.

Celem ćwiczeń oddechowych jest:

• Wyrobienie umiejętności szybkiego, pełnego wdechu i  wydłużonej fazy wydechowej
• Dostosowanie długości wydechu do czasu trwania wypowiedzi
• Zsynchronizowanie pauz oddechowych z treścią wypowiedzi
• Odróżnienie fazy wdechu i wydechu

Propozycje ćwiczeń:

1. Wdech nosem (usta zamknięte), wydech ustami

2. Wdech ręce do góry, wydech ręce na dół

3. Dmuchanie na piórka, płomień świecy, wiatraczek, okręt w wodzie

4. Dmuchanie do celu np. piłeczki ping-pongowej, kulki z waty

5. Zdmuchiwanie kartki papieru z gładkiej powierzchni

6. Zdmuchiwanie skrawków papieru z chropowatej powierzchni przy użyciu słomki

7. Podrzucanie watki lub piórka dmuchając na nie

8. Puszczanie baniek mydlanych

9.  Poruszanie wydmuchiwanym powietrzem piłeczek, samochodzików na stole

10. Nadmuchiwanie baloników

11. Przenoszenie „biedronek” za pomocą słomki – przyssanie kawałków styropianu poprzez wciągnięcie powietrza przez rurkę i przenoszenie do kubeczka z blatu stołu  

Ważne !

• Przedłużanie wydechu nie może być zbyt długie, gdyż może opróżnić płuca z tzw. powietrza zapasowego.
• Nie wykonujemy ćwiczeń, gdy dziecko ma katar
• Ćwiczenia należy wykonywać uwzględniając indywidualne

Od samego początku zabaw oddechowych warto zwracać uwagę na to, czy dziecko nie wykonuje wdechów przesadnie - ich głębokość i równomierność zależna jest od indywidualnych możliwości i potrzeb dziecka. Ćwiczenia oddechowe bardzo korzystnie jest łączyć z zabawami relaksacyjnymi i zabawami ruchowymi.